کتاب «لیلی و مجنون» نظامی گنجوی توسط آقای «میثم سرابی» پژوهشگر ادبی به زبان ترکی آذری ترجمه‌ی منظوم و در 242 صفحه رقعی همراه با متن فارسی چاپ شد. دکتر ح. م. صدیق مقدمه‌ای در معرفی این اثر نگاشته‌اند که در زیر، آن را می‌خوانیم:
مثنوی «لیلی و مجنون» شاهکار نظامی به شمار می‌رود و بسیار مورد توجه سخن‌پردازان ترکی‌سرا و فارسی‌گو واقع شده است. در ترکی اوزبکی امیرعلیشیر نوایی و در ترکی آذری حکیم ملا محمد فضولی به پیروی و بهره‌جویی از مسیری که وی فرا راه سخن‌سازان باز کرده، توانسته‌اند زیباترین و بلیغ‌ترین «لیلی و مجنون»ها را بسرایند، به گونه‌ای که در روزگار ما نیز مورد توجه و تحسین هنرمندان و سخن‌سنجان قرار گرفته است و سمفونی‌ها و اوپراهایی بر اساس آن آفریده شده است.
گذشته از اقتفا و نظیره‌سرایی، ترجمه‌هایی نیز به ترکی از اثر بی‌بدیل این داستان‌سرای سده‌ی ششم و همه‌ی قرن‌های بعد از آن بر جای است که نشان از قبول خاطر و آوازه‌ی آن در میان آذربایجانیان دارد.
ترجمه‌ی حاضر برگردان جدیدی از این منظوم است که در واقع بیان ارادتی از سوی آقای «میثم سرابی» به مقام نظامی شمرده می‌شود.
نظامی، مثنوی «لیلی و مجنون» را در 3690 بیت سروده و به پیروی از شیوه‌ی داستان‌سرایی شرقی، این داستان را به عنوان داستان آبستن بهانه‌ی آوردن حکایت فرعی چندی می‌کند، مانند «هزار و یک شب» و «کلیله و دمنه» و جز آن.
مترجم در برگردان ترکی ضمن آن که هیچ گونه تلخیصی از داستان آبستن بوجود نیاورده است، این حکایت فرعی و بخش‌ها و مطالبی را که چندان ارتباط و آویزشی با متن داستان نداشته، حذف کرده است. اما در ترجمه‌ی تحمیدیه و مناجات و نعت رسول اکرم، به به‌گزینی ابیات دست زده است.
مثلاً از 105 بیت موجود در تحمیدیه تنها 18 بیت و از 110 بیت نعت رسول اکرم، فقط 11 بیت ترجمه کرده است و نوعی توالی به ابیات داده است. زیبایی سحرکننده‌ی ترجمه در مقایسه‌ی ابیات زیر نمایان است:
ای وارلیغا داش قویان ازلدن،
گلمز سنه ظلم ائده هئچ الدن.
که ترجمه‌ی این بیت است:
ای هست کن اساس هستی،
کوته ز درت دراز دستی.
و:
گنجین کرمیله هئچ آزالماز،
هئچ گنجده بو کفایت اولماز.
که ترجمه‌ی این بیت است:
گنج تو به بذل کم نیاید،
وز گنج کس این کرم نیاید.
و:
ظالم ها طرفده کیمدی مظلوم؟
اولموش سنه شبهه‌سیز بو معلوم.
که ترجمه‌ی این بیت است:
از آتش ظلم و دود مظلوم،
احوال همه تو راست معلوم.
در باب زبان ترجمه باید بگویم که مترجم ضمن سازه‌بندی برگردان خود بر اساس شیوه‌ی ادبی و مکتوب ترکی، از گویش محاوره و مخزن ادبیات شفاهی نیز سود جسته است و تلاش کرده است که واژه‌های فارسی و عربی کمتری را داخل متن ترجمه کند و از به کارگیری ترکیبات وصفی و اضافی دخیل فارسی اجتناب کرده است.
در باب درخواست شاه زمانه از نظامی جهت سرودن مثنوی «لیلی و مجنون» و استنکاف وی از اطاعت امر شاه و پا در میانی فرزند نظامی، مترجم فقط ابیاتی را که مفید فایده و عصاره‌ی شرح ماجرای تلاطم روحی نظامی است ترجمه کرده است:
من قالمیش ایدیم بو ایشده حیران،
اولموردو منه چتینلیک آسان.
اوغلوم! محمد نظامی،
اولموش منه جان تکین گرامی:
«سن خسرو و شیرینی یازیبسان،
بو شوقو زمانه‌یه سالیبسان.
یازماق گره‌ک ایدی لیلی - مجنون،
بو فخرده قوی سنینکی اولسون.»
«ای گؤز ایشیغی دئدیم سؤزونده،
یوخدور غلط آینا تک اوزونده.
نئیلیم کی بو یول دوشوبدو داشلیق،
سؤز میدانی قاوماغا داراشلیق.
بو چؤلده کی یئر دولوبدو قومنان،
باخ گؤر نه حاصیل چیخار توخومدان.
بونلان بئله بو سرایا گیررم،
اونو بزه‌ییب اورا یئتیررم.»
گؤردوم کی بالام منه دایاقدیر،
الده آغاجیم، بولا آباقدیر.
چنان که دیده می‌شود، مترجم شاعر، در گزینش ابیات کاملاً آگاهانه و با ظرافت عمل کرده است و ابیاتی را برای ترجمه برگزیده است که کاملاً مراد نظامی در شکایت از اوضاع حاکم بر دربار شروانشاهان را به خواننده انتقال می‌دهد.
آقای میثم سرابی چندی پیش نیز برگردان ترکی زیبایی از «گزیده‌ی مخزن الاسرار»را انتشار دادند که مورد استقبال قرار گرفت. ایشان که سال‌هاست به تدریس متون ادبی فارسی مشغول هستند، به ظرایف و دقایق کلام نظامی وقوفی ماهرانه و استادانه دارند و در این ترجمه ضمن حفظ وزن عروضی بحر هزج، شیوه‌ی سخن و کلام کبار نظامی را نیز با موفقیت به ترکی انتقال داده است.